آیا در لوازم پزشکی فوم به کار میرود؟
صنعت پزشکی یکی از حساسترین و دقیقترین صنایع جهان است؛ زیرا هر تجهیز، وسیله یا مادهای که در این صنعت بهکار میرود، بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم با سلامت انسان در ارتباط است. از تختهای بیمارستانی گرفته تا تجهیزات توانبخشی، ارتوپدی، پانسمانها، ابزار مراقبت از زخم و حتی فومهای کوچک مصرفشده در بستهبندی تجهیزات حساس—all اینها نشاندهنده این حقیقت هستند که فوم پزشکی نقشی گسترده و حساس در این صنعت بر عهده دارد.
بنابراین پاسخ کوتاه به پرسش «آیا در لوازم پزشکی فوم به کار میرود؟» این است:
بله، فوم در بسیاری از انواع تجهیزات پزشکی، توانبخشی و مراقبتی استفاده میشود.
اما اینکه چرا فوم کاربرد دارد، چه انواعی مناسب پزشکی هستند، چه ویژگیهایی باید داشته باشند و شرکتهای داخلی مثل بهین فوم گستر ماد چگونه در این حوزه فعالاند، موضوعی است که در ادامه کامل به آن میپردازیم.
چرا فوم در صنایع پزشکی استفاده میشود؟
فوم یکی از مواد بسیار پرکاربرد است؛ زیرا ساختار سلولی انعطافپذیر و سبکوزن دارد. اما در تجهیزات پزشکی این ماده فقط به دلیل سبکی مورد استفاده قرار نمیگیرد. دلایل اصلی استفاده از فوم در تجهیزات پزشکی عبارتاند از:
۱. جذب ضربه و فشار
در وسایلی مانند پد ارتوپدی، بالشتکهای فیزیوتراپی، نشیمنگاههای پزشکی، تجهیزات ضد زخم بستر یا آتلها، فوم بهترین ماده برای توزیع وزن و کاهش فشار نقطهای است.
۲. نرمی و راحتی برای پوست
به دلیل تماس مستقیم با پوست بیماران، نرمی و انعطافپذیری فومها بسیار مهم است. فومهای باکیفیت در برابر زخم و حساسیت پوستی مقاوماند.
۳. قابلیت شکلپذیری
فوم پزشکی میتواند در قالبها و اندازههای مختلف ساخته شود. از ماسکهای CPAP تا پدهای ارتوپدی همگی نیازمند فومهایی با قابلیت فرمگیری بالا هستند.
۴. خاصیت ضدباکتری و آنتیمیکروبیال
برخی فومها با ترکیبات ضدباکتری ساخته میشوند که برای محیط پزشکی کاملاً ضروری است.
۵. قابلیت شستشو و ضدعفونی
فومهای مخصوص پزشکی اغلب در برابر مواد شوینده مقاوماند و قابل استریل شدن هستند.
۶. هزینه مناسب و کارایی بالا
در مقایسه با سیلیکون یا پلییورتانهای جامد، فوم گزینهای اقتصادیتر و در بسیاری از موارد کارآمدتر است.
انواع فومهای پرکاربرد در تجهیزات پزشکی
در صنایع پزشکی از فومهای مختلف استفاده میشود؛ اما برخی انواع کاربرد گستردهتری دارند:
۱. فوم پلییورتان (PU)
یکی از رایجترین فومها در تجهیزات پزشکی است. با ساختار سلول باز، نرمی بالا و قدرت جذب شوک.
موارد استفاده:
تشکهای بیمارستانی
سینهپروتزها
پدهای فشار
آتل
بالشتکهای ویلچر
۲. فوم پلیاتیلن (PE Foam)
این فوم سبک، مقاوم و ضدآب است و در بسیاری از ابزارهای پزشکی استفاده میشود.
موارد استفاده:
بستهبندی تجهیزات حساس
تشکهای ضد رطوبت
آتلهای سبک
محافظ ابزارهای اتاق عمل
۳. فوم EVA (اتیلن وینیل استات)
یکی از بهترین گزینهها برای تولید وسایل پزشکی که نیاز به نرمی، انعطاف و مقاومت بالا دارند.
کاربردها:
کفی طبی
پدهای ارتوپدی
صندلیهای بیمار
ابزار توانبخشی
ماسکهای ویژه
۴. فوم PVC
یک فوم نرم و انعطافپذیر که در وسایل خاص مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربردها:
ماسکهای اکسیژن
پدهای نرم برای بازو
دستههای نرم ابزار بیمارستانی
۵. فومهای الاستومری
این فومها ساختار سلول بسته، مقاومت بالا و ویژگیهای حرارتی عالی دارند.
کاربردها:
پدهای مراقبت از زخم
پوشش برای ابزار حساس
نشیمنگاههای پزشکی
فومهای طرحدار ویژه ارتوپدی
شرکتهایی مانند بهین فوم گستر ماد توانایی تولید انواع فومهای الاستومری ویژه برای بخش پزشکی را دارند.
۶. فوم حافظهدار (Memory Foam)
متریالی با قابلیت برگشتپذیری آرام، بسیار مناسب برای تجهیزات پزشکی سطح بالا.
موارد استفاده:
تشک ضد زخم بستر
بالشتهای طبی
پدهای پیگیری زخم
فوم پزشکی چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
فومهایی که در تجهیزات پزشکی استفاده میشوند باید استانداردهای خاصی داشته باشند. فوم پزشکی معمولی نیست؛ بلکه باید ویژگیهایی مانند:
۱. زیستسازگاری (Biocompatibility)
فوم نباید باعث ایجاد آلرژی، تحریک پوستی یا واکنش شیمیایی شود.
۲. مقاومت در برابر باکتری و قارچ
بسیاری از فومها با افزودنیهای آنتیمیکروبیال تولید میشوند.
۳. قابلیت ضدعفونی و استریل شدن
برخی فومها باید در مقابل مواد ضدعفونیکننده قوی مقاومت داشته باشند.
۴. جذب شوک و فشار مناسب
برای جلوگیری از زخم بستر، ضعف عضلانی، آسیب پوستی یا راحتی بیمار ضروری است.
۵. دوام بالا
در لوازم پزشکی که روزانه استفاده میشوند، فوم باید عمر طولانی داشته باشد.
۶. قابلیت تولید در مدلهای مختلف
از فوم نرم و انعطافپذیر تا فوم سخت و با چگالی بالا.
۷. امکان تولید در قالب فوم طرحدار
فوم طرحدار برای بهبود تهویه، کاهش فشار نقطهای و زیبایی محصول کاربرد دارد.
در وسایلی مانند:
تشک ارتوپدی
پدهای ضد فشار
صندلی طبی
ماسکهای مخصوص
استفاده از فوم طرحدار باعث افزایش کارایی میشود.
شرکتهایی مانند بهین فوم گستر ماد در تولید این نوع فومهای طرحدار خبرهاند.
کاربردهای فوم در لوازم پزشکی
در این بخش کاربردهای دقیق فوم پزشکی در صنعت تجهیزات پزشکی را بررسی میکنیم.
۱. در تجهیزات بیمارستانی
شامل:
تشکهای بیمارستانی
محافظهای کناره تخت
بالشتهای طبی
کوسنهای نشیمن و تکیهگاه
پدهای ثابتکننده بیماران
فوم به دلیل نرمی و مقاومت در برابر فشار، بهترین گزینه برای بیمارانی است که مدت طولانی روی تخت میمانند.
۲. در تجهیزات اتاق عمل
پد زیر سر
فوم زیر پاشنه
نگهدارنده اندام
محافظ ابزارهای جراحی
پوشش نرم دستهها
اتاق عمل نیازمند فومهایی است که ضدعفونیپذیر باشند.
۳. فوم در ارتوپدی
یکی از حوزههایی که بیشترین استفاده از فوم را دارد، ارتوپدی است.
موارد استفاده:
کفی کفش
پد زانو
آتل
کمربندهای طبی
گردنبند طبی
بریسهای پزشکی
بهخصوص فوم EVA و فومهای الاستومری در این بخش به شدت مهماند.
۴. در توانبخشی و فیزیوتراپی
در مراکز توانبخشی از فومها برای ساخت تجهیزات زیر استفاده میشود:
مت و تشک توانبخشی
رولر فومی
تکیهگاه تمرینی
توپهای روکشفومی
بالشتکهای ویژه ورزشی
پایداری، نرمی و غیرسمی بودن از مهمترین ویژگیهای موردنیاز هستند.
۵. در مراقبت از زخم
فومهای خاصی به عنوان پانسمان در زخمهای سطحی و عمیق استفاده میشوند.
ویژگی این فومها:
جذب مایعات
تهویه مناسب
سازگاری پوستی
انعطاف بالا
فومهای پلییورتان با ساختار سلول باز برای این کاربرد بهترین هستند.
۶. در بستهبندی تجهیزاتی پزشکی حساس
ابزارهای پزشکی بسیار ظریف و گرانقیمتاند.
فوم با چگالیهای مختلف میتواند از آنها در برابر ضربه، رطوبت و فشار محافظت کند.
۷. در ماسکها و وسایل تنفسی
فوم پزشکی نقش مهمی در:
ماسکهای CPAP
ماسکهای اکسیژن
ماسکهای بیهوشی
ماسکهای مراقبت تنفسی
دارد و به بهبود راحتی و فیلتراسیون کمک میکند.
۸. در ویلچر و تجهیزات کمک به حرکت
برای جلوگیری از زخم بستر و فشار مزمن، فوم مخصوص در:
صندلی ویلچر
دستههای نرم
پد نشیمنگاه
فومهای طرحدار ضدتعریق
استفاده میشود.
نقش شرکت بهین فوم گستر ماد در تولید فومهای پزشکی
این شرکت به عنوان یکی از تولیدکنندگان معتبر فوم در ایران، سهم قابل توجهی در تأمین فوم پزشکی دارد.
خدمات و قابلیتهای این شرکت:
تولید فوم EVA
تولید فوم PE
تولید فومهای الاستومری
تولید فوم طرحدار
ارائه فوم با چگالی و سختی مختلف
تولید فومهای قابل برش و لمینیت
یکی از نقاط قوت بزرگ شرکت بهین فوم گستر ماد، توانایی تولید فوم طرحدار برای لوازم پزشکی است که باعث افزایش تهویه و ایجاد سطح راحتتر برای بیماران میشود.
چرا فوم طرحدار در لوازم پزشکی اهمیت دارد؟
فوم طرحدار در موارد زیر استفاده میشود:
۱. تهویه بهتر هوا
طرحهای برجسته یا حفرهدار اجازه میدهند هوا جریان پیدا کند و رطوبت تجمع نیابد.
۲. کاهش فشار نقطهای
طرحهای برجسته باعث توزیع یکنواخت فشار میشوند.
در تشکهای ضد زخم بستر این موضوع بسیار مهم است.
۳. افزایش راحتی
سطح طرحدار باعث کاهش تماس مستقیم پوست با سطح صاف میشود.
۴. جلوگیری از لغزندگی
برجستگیهای سطحی میتوانند جلوی سر خوردن بیمار را بگیرند.
۵. ایجاد ارزش افزوده برای تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی
زیرا محصول نهایی را حرفهایتر و کاربردیتر میکند.
فومهای پزشکی چگونه تولید میشوند؟
تولید این فومها شامل مراحل تخصصی است:
ترکیب مواد اولیه در میکسر
افزودن پایدارکنندهها و رنگها
فومسازی از طریق اکسترودر یا قالب
پخت حرارتی
برش
لمینیت و طرحدار کردن (در صورت نیاز)
تستهای کنترل کیفیت
شرکتهایی مثل بهین فوم گستر ماد، تمامی این مراحل را با دستگاههای صنعتی انجام میدهند.
جمعبندی نهایی
پاسخ به این پرسش که «آیا در لوازم پزشکی فوم به کار میرود؟» کاملاً روشن است:
فوم یکی از اجزای جداییناپذیر صنعت پزشکی است.
در بیمارستانها، کلینیکها، اتاق عمل، ارتوپدی، توانبخشی، فیزیوتراپی و حتی بستهبندی تجهیزات حساس، فومهای مختلف نقش مهمی بر عهده دارند.
فوم پزشکی باید دارای استانداردهای خاصی مانند:
زیستسازگاری
مقاومت در برابر فشار
نرمی
دوام
قابلیت شستشو
عدم حساسیت پوستی
باشد.
همچنین فوم طرحدار برای ایجاد راحتی بیشتر، کاهش فشار موضعی و تهویه در تجهیزات پزشکی اهمیت فراوانی دارد.
در ایران، شرکتهایی مانند بهین فوم گستر ماد با توانایی تولید انواع فومهای پزشکی، فوم طرحدار و فومهای مخصوص ارتوپدی، نقش مهمی در تأمین مواد اولیه و ساخت تجهیزات استاندارد دارند.
